مراحل رشد نوزاد نه ماهه؛ کودک در نه ماهگی چه تغییراتی میکند؟
نوزاد ۹ ماهه شما وارد مرحله جدیدی از رشد و تحول شده است. این سن، یکی از هیجان‌انگیزترین دوره‌ها برای شماست؛ چرا که کودک در این مرحله به‌شکل قابل‌توجهی از نظر رشد جسمی، شناختی و زبانی پیشرفت میکند. حتی شاید از سرعتی که نوزاد وزن می‌گیرد، قد می‌کشد و مهارت‌های حرکتی تازه‌ای کسب میکند تعجب کنید. در نه ماهگی اتفاقات زیادی رخ می‌دهد، نوزاد به سرعت در حال یادگیری و کشف محیط اطراف خود است. این دوره از زندگی او مملو از فرصت‌های یادگیری جدید و رشد مهارت‌های مختلف است که هر یک نقش مهمی در تکامل مراحل رشد او ایفا می‌کنند. در این مقاله از تقویم رشد نوزاد کیکابو همراه ما باشید تا به بررسی تغییرات و نقاط عطف رشد نه ماهگی نوزاد بپردازیم.
مراحل رشد جسمی و فیزیکی در ۹ ماهگی نوزاد
تا حالا متوجه شده‌اید که کودک شما چقدر از زمان بازی لذت می‌برد؛ بهویژه زمانی که شما هم در کنار او هستید! همچنین شاهد رشد و تغییرات زیادی در او بوده‌اید. هیچ قانون قطعی وجود ندارد که نوزاد ۹ ماهه باید در این سن چه کارهایی انجام دهد، اما موارد زیر، برخی از مراحل رشد هستند که ممکن است در این دوره مشاهده کنید:
رشد حرکتی
توانایی نشستن بدون حمایت، نشانه‌ای از پیشرفت ماهیچه‌های مرکزی کودک است. این مهارت به او اجازه می‌دهد که با دست‌هایش بازی کند و اشیاء را در دست بگیرد. اکثر کودکان در نه ماهگی، چهار دست و پا راه رفتن را شروع می‌کنند. این مرحله به آن‌ها کمک میکند تا قدرت عضلانی لازم برای ایستادن و راه رفتن را کسب کنند. در این مرحله ممکن است کودک شما تمایل داشته باشد از مبلمان برای بالا رفتن استفاده کند. حتی برخی از کودکان ۹ ماهه قادر به ایستادن با کمک شما یا وسایلی مانند مبل یا میز هستند. این کار به تقویت عضلات پای آن‌ها کمک میکند و مقدماتی برای شروع راه رفتن است که در یازده ماهگی نوزاد اتفاق می‌افتد.
تغییرات وزنی و قدی نوزاد نه ماهه
در نه ماهگی، افزایش وزن کودک ممکن است نسبت به ماه‌های قبلی کمی کندتر شود. به طور متوسط، یک نوزاد ۹ ماهه وزن بین ۷.۵ تا ۱۰.۵ کیلوگرم دارد و بین ۶۵ تا ۷۵ سانتیمتر رشد کرده است.
رشد دندان‌ها
در این مرحله، بسیاری از کودکان شروع به درآوردن دندان‌های جلویی بالا و پایین می‌کنند. ممکن است کودک شما علائمی مانند بی‌قراری، گریه، افزایش آب دهان دهان و علاقه به جویدن از خود نشان دهد. برای بهبود این شرایط، دندانگیر و پیشبند پارچه‌ای، عصای دست شما خواهند بود!
در این سن، مهم است که فضای ایمن برای کودک فراهم کنید تا بدون نگرانی از آسیب، بتواند اطراف خود را کشق کند و یاد بگیرد. در هنگام ایستادن یا خزیدن کودک، او را حمایت و تشویق کنید. البته اگر اگر کودک شما هنوز شروع به خزیدن یا ایستادن نکرده، جای نگرانی نیست. رشد کودکان می‌تواند متفاوت باشد.
مراحل رشد زبانی و شناختی کودک ۹ ماهه
در ۹ ماهگی، کودک شما وارد مرحله‌ای هیجان‌انگیز از رشد شناختی و زبانی می‌شود. در این مرحله، مغز کودک به سرعت در حال رشد است و مهارت‌های تفکر، یادگیری و برقراری ارتباط به طور چشم‌گیری افزایش می‌یابد. بیایید به بررسی تغییرات مهم این مرحله بپردازیم:
رشد زبانی
کودک ۹ ماهه شروع به تولید صداهای بیشتری میکند و ممکن است آواهایی مانند «با-با» و «ما-ما» را به طور واضح تکرار کند. این صداها اغلب بدون معنی هستند، اما نشانه‌ای از آغاز مهارت‌های گفتاری و زبان‌آموزی کودک است. همچنین آن‌ها می‌توانند واژه‌های ساده‌ای مانند «نه» و «بای بای» را درک کنند و به آن‌ها واکنش نشان دهند. به عنوان مثال، وقتی شما بگویید «نه»، ممکن است کودک برای لحظه‌ای مکث کند و به چهره شما نگاه کند. آن‌ها در این سن تمایل دارند صداها و حالات شما را تقلید کنند. این نشان می‌دهد که فرزندتان در حال یادگیری نحوه استفاده از زبان و برقراری ارتباط است.
رشد شناختی
کودک شما در این سن قادر است اشیاء آشنا و چهره‌های افراد نزدیک را تشخیص دهد. ممکن است وقتی یکی از وسایل محبوبش را ببیند، دستش را دراز کند تا آن را بگیرد. همچنین می‌تواند مفهوم پایداری شیء را درک کند؛ به این معنی که حتی اگر چیزی از دیدش پنهان شود، او می‌داند که آن شیء همچنان وجود دارد. برای مثال، اگر اسباب‌بازی محبوبش را پشت یک بالش پنهان کنید، ممکن است به دنبال آن بگردد. نه ماهگی، زمان کاوش و کنجکاوی است و علاقه زیادی به کاوش محیط اطراف خود دارند. ممکن است اسباب‌بازی‌ها را پرت کنند یا با به دهان بردن اشیاء سعی کنند آن‌ها را بشناسند.
برای کمک به رشد شناختی فرزندتان، با او صحبت کنید و نام اشیاء و افراد را تکرار کنید. این کار به توسعه زبان‌آموزی او کمک میکند. با بازی‌های تعاملی مانند «دالی موشه» کمک کنید تا درک پایداری شیء تقویت شود. همچنین با فراهم کردن محیطی ایمن برای کاوش کودک، کمک کنید به جستجو و بازی بپردازد.
تغییرات خواب نوزاد در ۹ ماهگی
خواب یکی از عوامل کلیدی در رشد سالم کودک است و در سن ۹ ماهگی، الگوی خواب کودک دچار تغییرات جدیدی می‌شود. ممکن است شما متوجه تغییراتی در زمان خواب روزانه، مدت خواب شبانه و حتی بیدار شدن‌های شبانه شوید. اکثر نوزادان ۹ ماهه قادر به خوابیدن ۱۰ تا ۱۲ ساعت در شب هستند. اگرچه برخی از کودکان ممکن است بیداری‌های کوتاهی در طول شب داشته باشند، اما اغلب آن‌ها قادرند دوباره به خواب برگردند. همچنین معمولاً دو خواب کوتاه در روز دارند؛ یکی در صبح و دیگری در بعدازظهر. هر خواب روزانه می‌تواند بین ۱ تا ۲ ساعت طول بکشد.
یکی از دلایل رایج بیدار شدن‌های شبانه در این سن، رشد دندان‌ها است. درد و ناراحتی ناشی از درآوردن دندان ممکن است کودک را از خواب بیدار کند. اضطراب جدایی که از شش ماهگی نوزاد شروع شده، تا این سن نیز ادامه خواهد داشت که همین منجر به بی‌قراری بیشتر و نیاز به حضور شما در شب خواهد داشت.
برای بهبود روند خواب، سعی کنید یک روتین منظم برای خواب شبانه و روزانه کودک در پیش بگیرید. فعالیت‌هایی مانند خواندن کتاب، آواز خواندن یا ماساژ دادن می‌تواند به آرامش کودک کمک کند. محیط خواب کودک باید آرام، تاریک و ایمن باشد. اگر کودک شما بیدار شد و گریه کرد، صبور باشید و او را آرام کنید. اما تلاش کنید تا به او یاد بدهید که خودش دوباره به خواب برود.
تغذیه نوزاد در ۹ ماهگی
در این مرحله، تقریباً نیمی از کالری روزانه کودک شما ممکن است از غذاهای نرم سفره و پوره‌ها تأمین شود و نیمی دیگر از شیر مادر یا شیر خشک باشد. شاید بپرسید یک کودک ۹ ماهه هر چند وقت یکبار "باید" غذا بخورد؟ برنامه تغذیه کودک در این سن شامل سه وعده غذایی اصلی و دو میان‌وعده بین آن‌ها است. بیایید ببینیم که چه نوع غذایی برای نوزاد شما مناسب است و چگونه می‌توان الگوی تغذیه‌ای سالمی را ایجاد کرد.
انواع مواد غذایی مناسب
- شیر مادر یا شیر خشک: همچنان منبع اصلی تغذیه نوزاد است و باید روزانه به مصرف آن ادامه دهد. معمولاً نوزادان ۹ ماهه به ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلی‌لیتر شیر مادر یا شیر خشک نیاز دارند.
- میوه‌ها و سبزیجات: مصرف میوه‌های تازه و سبزیجات پوره شده یا نرم‌شده مانند سیب، موز، هویج و کدو می‌تواند به نوزاد مواد مغذی مهمی مانند ویتامین C و فیبر بدهد.
- پروتئین: غذاهایی که حاوی پروتئین هستند، مانند تخم‌مرغ، مرغ پخته‌شده، گوشت گاو نرم‌شده و عدس پخته، برای رشد ماهیچه‌ها و تامین انرژی لازم مفید هستند.
- غلات: غلات کامل مانند جو دو سر، برنج و ماکارونی نرم‌شده می‌تواند انرژی لازم را به کودک بدهد و همچنین به بهبود هضم کمک کند.
در این سن، بسیاری از کودکان علاقه دارند خودشان غذا را با دست بگیرند و بخورند. این کار به تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف و همچنین حس استقلال کمک میکند. در حین تغذیه مستقل، بخش زیادی از غذای کودک روی میز، کف زمین، صورت یا لباسش خواهد رفت، بنابراین انتظار نداشته باشید که خودش یک وعده غذایی کامل بخورد. همیشه هنگام تغذیه نظارت داشته باشید و تکه‌های بزرگ غذا یا هر غذای کوچک و سفت را به او ندهید؛ در این مرحله، ممکن است بدون جویدن غذا را قورت دهد و تکه‌های بزرگ‌تر می‌توانند خطر خفگی ایجاد کنند. سعی کنید انواع مختلف غذاها را به کودک بدهید تا به طعم‌ها و بافت‌های مختلف عادت کند. این کار می‌تواند به او کمک کند که در آینده کمتر بدغذا شود. هر بار که یک غذای جدید را معرفی می‌کنید، سه روز صبر کنید تا ببینید آیا واکنش آلرژیک ایجاد می‌شود یا خیر.
آب دادن به نوزاد را فراموش نکنید. بعد از شروع غذاهای جامد، کودکان ممکن است به آب بیشتری نیاز داشته باشند تا دچار یبوست نشوند. همچنین از ادویه‌ها و نمک در غذای کودک خودداری کنید. سیستم گوارشی کودک هنوز به خوبی برای مصرف این موارد آماده نیست.
راهکارها و فعالیت‌های پیشنهادی برای کمک به رشد نوزاد ۹ ماهه
کودک شما توجه بسیار کوتاهی دارد و ممکن است تنها چند دقیقه با یک اسباب‌بازی بازی کند و سپس به دنبال شیء جالب دیگری برود. اما نیازی نیست که اسباب‌بازی‌های جدید و گران‌قیمت برای کودک ۹ ماهه خود بخرید. او به همان اندازه از بازی با وسایل ساده خانه مثل جعبه‌های غلات یا ظروف پلاستیکی لذت می‌برد.
کلید کار اینجاست: کودک شما از بازی با اشیایی که کمی متفاوت از چیزهایی است که قبلاً می‌شناخته، لذت می‌برد. در واقع، اگر چیزی بیش از حد جدید و متفاوت باشد، ممکن است او را بترساند یا گیج کند. بنابراین، به عنوان مثال، اگر کودک شما عاشق بازی با جعبه غلات است، می‌توانید یک توپ در آن قرار دهید یا یک نخ به آن وصل کنید تا بتواند جعبه را بکشد.
یکی دیگر از لذت‌های ساده زندگی برای کودک شما می‌تواند یک آینه ساده باشد. در ماه‌های گذشته، کودک شما تصویر خود را تشخیص نمی‌داد و فکر می‌کرد که آن تصویر بچه دیگر یا فقط یک نمایش جادویی است، اما اکنون ممکن است به تصویر خود واکنش نشان دهد و خود را می‌بیند. برای مثال، هنگام نگاه کردن به آینه، ممکن است یک تار مو را بگیرد یا سعی کند چیزی را از روی چانه‌اش پاک کند.
این “تصویر از خود” را با بازی در مقابل آینه تقویت کنید. قسمت‌های مختلف بدن او را لمس کنید و نامشان را بگویید یا حالت‌های مختلف چهره را بسازید و به او بگویید چه حالتی دارید. در اینجا چند کار برای انجام با کودک ۹ ماهه‌تان آورده شده است تا به رشد و پیشرفت سالم او در این مرحله کمک کنید:
تقویت مهارت‌های حرکتی
- بازی با اسباب‌بازی‌های حرکتی: از اسباب‌بازی‌هایی مانند توپ‌ها و اسباب‌بازی‌های چرخ‌دار استفاده کنید. این نوع بازی‌ها به بهبود تعادل و تقویت عضلات پا و دست کمک می‌کنند.
- تمرین ایستادن: دست کودک خود را بگیرید و او را تشویق کنید تا بایستد. این کار به تقویت عضلات پا و آماده شدن برای راه رفتن کمک میکند.
- چهار دست و پا راه رفتن: محیط امنی را فراهم کنید تا کودک شما بتواند به راحتی چهار دست و پا راه برود. اسباب‌بازی‌های جذاب را دور از دسترس او قرار دهید تا او را تشویق کنید که به سمت آن‌ها حرکت کند.
تقویت مهارت‌های زبانی
- صحبت کردن با کودک: هر روز با کودک خود صحبت کنید، اشیاء مختلف را به او نشان دهید و نام آن‌ها را تکرار کنید. این کار به گسترش واژگان او کمک میکند. صحبت کنید، کتاب بخوانید و آواز بخوانید. هر فرصتی که دارید با کودک خود صحبت کنید و کارهایی که انجام می‌دهید را توصیف کنید، مانند لباس پوشاندن یا غذا دادن. هر روز برای او کتاب بخوانید و داستان شب را بخشی از مراسم خواب او قرار دهید. آواز خواندن هم اهمیت زیادی دارد. سعی کنید ترانه‌ها و شعرهایی را که شامل حرکات دست و انگشتان هستند، اجرا کنید.
- خواندن کتاب‌های تصویری: کتاب‌های دارای تصاویر رنگارنگ و جذاب به کودک کمک می‌کنند که تصاویر و کلمات را به هم ربط دهد و مهارت‌های زبانی‌اش تقویت شود.
- تقلید صداها: سعی کنید صدای کودک را تقلید کنید و او را تشویق کنید که صداها و آواهای شما را تکرار کند. این کار باعث تقویت مهارت‌های گفتاری می‌شود.
تقویت مهارت‌های شناختی
- بازی‌های پنهان‌کاری (دالی موشه): بازی‌هایی که شامل پنهان کردن یک شیء و سپس نشان دادن آن به کودک هستند، به او کمک می‌کنند تا مفهوم پایداری شیء را درک کند.
- پازل‌های ساده: پازل‌های ساده و مناسب سن کودک می‌توانند به تقویت مهارت‌های حل مسئله کمک کنند. قطعات پازل بزرگ و آسان برای گرفتن را انتخاب کنید.
- کشف محیط: اجازه دهید کودک شما در خانه کاوش کند. اشیاء ایمن و بی‌خطر را در دسترس او قرار دهید تا بتواند با آن‌ها بازی کند و حواس مختلف خود را تقویت کند.
- قبل از کمک کردن، صبر کنید. دانستن اینکه چه زمانی به کودک خود کمک کنید و چه زمانی اجازه دهید خودش مسئله را حل کند، نیازمند تعادل است. مثلاً اگر در حال بازی با یک اسباب‌بازی است و اسباب‌بازی زیر یک بالش می‌رود، آیا به او کمک می‌کنید که آن را بیرون بیاورد یا اجازه می‌دهید خودش تلاش کند؟ اگر می‌بینید که ناامید شده است، شاید بهتر باشد کمک کنید، اما اگر آن را به‌عنوان یک چالش می‌بیند و هنوز در حال تلاش است، بگذارید خودش ادامه دهد.
در مسیر رشد، مهم است صبور باشید و به کودک زمان بدهید تا خودش یاد بگیرد. هر کودک سرعت رشد متفاوتی دارد. همیشه محیطی امن برای بازی و کاوش کودک فراهم کنید. از تشویق و تحسین کودک به خاطر هر پیشرفتی که میکند، غافل نشوید. این کار باعث تقویت اعتمادبه‌نفس او می‌شود.
وسایلی که این ماه نیاز خواهید داشت
به دنبال وسایل جدید برای کودک خود هستید؟ در اینجا چند مورد آورده شده است که ممکن است به کارتان بیاید:
- لیوان آب‌خوری نی‌دار یا سرازیر (Sippy Cup): اگر تاکنون استفاده نکرده‌اید، اکنون زمان مناسبی است که کودک را به یک لیوان آموزشی نی‌دار یا سیپی کاپ عادت دهید. لیوانی با دو دسته در ابتدا راحت‌تر است و کودک بهتر می‌تواند آن را نگه دارد.
- اسباب‌بازی‌های کودک: در ۹ ماهگی، کودک شما از بازی با چیزهایی مانند فنجان‌های تودرتو، بلوک‌های ساختنی، آینه نشکن، اسباب‌بازی‌های کشیدنی و هل‌دادنی یا حتی یک جعبه خالی یا لوله دستمال کاغذی لذت خواهد برد.
- زیرانداز بازی (Play Mat): یک زیرانداز بازی می‌تواند فضای نرم و راحتی برای بازی کودک فراهم کند. بسیاری از این زیراندازها اسباب‌بازی‌های آویزان و ویژگی‌های دیگری دارند که توجه کودک را جلب می‌کنند. همینطور تخت و پارک بازی هم کمک میکند مطمئن شوید کودک در فضای امنی برای بازی باقی می‌ماند.
- پوشک، دستمال مرطوب و کرم سوختگی: مطمئن شوید که تعداد کافی پوشک و دستمال مرطوب در دسترس دارید تا با کمبود مواجه نشوید. همچنین کرم ضد سوختگی پوشک را در دسترس داشته باشید.
- مسواک کودک: ممکن است تا حالا کودک ۹ ماهه شما چند دندان درآورده باشد. سعی کنید یک مسواک نرم برای او تهیه کنید و از مقدار بسیار کمی خمیردندان استفاده کنید. به مرور، کودک به حس مسواک زدن عادت خواهد کرد.
جمع‌بندی
رشد کودک در ۹ ماهگی مرحله‌ای حیاتی و شگفت‌انگیز است که تغییرات جسمی، شناختی و زبانی زیادی را به همراه دارد. در این سن، کودک شما ممکن است شروع به خزیدن کند، صداها را تقلید نماید و حتی تلاش کند با کمک اشیاء بایستد. همچنین، با ورود به این مرحله، تغییراتی در الگوی خواب و تغذیه نوزاد نیز مشاهده می‌شود. فراهم کردن محیطی امن و حمایتی، انجام فعالیت‌های مناسب و تشویق کودک به کاوش و یادگیری می‌تواند به رشد سالم و سریع او کمک کند.
